• Home
  • Nieuws
  • CurieuzeNeuzen in de Tuin
    • Het onderzoek in 2021 en 2022
    • Duik in de resultaten van CurieuzeNeuzen in de Tuin 2021
    • CurieuzeNeuzen Slotevent
    • Voor deelnemers
      • Wat verwachten we van je?
      • Video
      • Handleiding
      • Mijn dashboard
    • Waar we meten
      • Tuinen
      • Scholen
        • Lespakketten
      • Openbare domeinen
      • Bedrijven
      • Landbouwgebieden
      • Natuurgebieden
      • Praktisch
      • Bekijk het dashboard
    • Vragen?
    • Partners
  • Over CurieuzeNeuzen
  • Contact
CurieuzeneuzenCurieuzeneuzen
  • Home
  • Nieuws
  • CurieuzeNeuzen in de Tuin
    • Het onderzoek in 2021 en 2022
    • Duik in de resultaten van CurieuzeNeuzen in de Tuin 2021
    • CurieuzeNeuzen Slotevent
    • Voor deelnemers
      • Wat verwachten we van je?
      • Video
      • Handleiding
      • Mijn dashboard
    • Waar we meten
      • Tuinen
      • Scholen
        • Lespakketten
      • Openbare domeinen
      • Bedrijven
      • Landbouwgebieden
      • Natuurgebieden
      • Praktisch
      • Bekijk het dashboard
    • Vragen?
    • Partners
  • Over CurieuzeNeuzen
  • Contact
Jouw bodem als koolstofarchief

Jouw bodem als koolstofarchief

Nov 25, 2021

Jouw bodem als koolstofarchief

IMG_0306
25/11/2021

CurieuzenNeuzen in de Tuin analyseert bodemstalen uit de tuinen van zo’n 5.000 deelnemers. Dit geeft een uniek en gedetailleerd beeld van onze Vlaamse tuinen.  Zo bepaalden de CurieuzeNeuzen-wetenschappers niet alleen de samenstelling van de bodem (het percentage zand, leem en klei), maar onderzochten ze ook het koolstofgehalte. Door koolstof op te slaan kan jouw tuin een belangrijke rol spelen in de strijd tegen klimaatverandering. Hoe dat juist werkt, lees je hier.

Planten nemen CO2 uit de lucht op en zetten dit om tot suikers en andere koolstofverbindingen via fotosynthese, om deze koolstof vervolgens vast te houden. Vooral grote bomen stapelen zo veel koolstof op in hun hout en wortels. Kleinere planten en kruiden slaan ook CO2 op, maar de duur en de hoeveelheid van de koolstofopslag is beperkt in vergelijking met bomen. Eenjarige planten houden de CO2 maar tot het eind van hun groeiseizoen vast. Door langlevende bomen te planten in je tuin zorg je dus niet alleen voor schaduw (natuurlijke parasols), maar haal je ook CO2 uit de lucht.

Er is ook een tweede manier om CO2 op te slaan. Minstens even belangrijk is wat er gebeurd als planten afsterven, of wanneer de bomen hun bladeren verliezen. Daarbij wordt een deel als CO2 teruggegeven aan de atmosfeer, maar een groot deel van de koolstof blijft in de bodem achter, en dit voor behoorlijke lange tijd . Door afgestorven plantenmateriaal te ‘archiveren’ vormt jouw tuinbodem dus een opslagplaats voor CO2. Hoe meer van dergelijke koolstof we in de tuinbodem kunnen opslaan, en hoe langer we deze koolstof in de bodem kunnen houden, hoe efficiënter de natuur ons kan helpen in de strijd tegen klimaatverandering.

De oppervlakte van Vlaanderen bestaat namelijk voor 9 procent uit tuinen, en dat is heel wat. Samen vormt dit tuinen-ecosysteem een zeer bijzondere koolstofopslagplaats. CurieuzeNeuzen brengt daarom in kaart hoe is het gesteld met onze Vlaamse tuinen als koolstofarchief, en hoe jij als tuinier de koolstofopslag in jouw tuinbodem kan beïnvloeden.

Het analyseren van 5.000 bodemstalen is een internationaal ongeziene uitdaging, waarbij het CurieuzeNeuzen team nieuwe technieken ontwikkelt en toepast om dit enorme volume aan stalen versneld te analyseren. CurieuzeNeuzen doet beroep op het eigen laboratorium aan de UAntwerpen, maar we krijgen ook hulp van collega wetenschappers aan KULeuven, UC Louvain en UGent.

Alvast benieuwd naar jouw resultaat? Je kan jouw resultaat van jouw bodemanalyse terugvinden in jouw persoonlijke het tuinrapport, beschikbaar vanaf half december op jouw CurieuzeNeuzen-dashboard.

Hoe bepalen we het koolstofgehalte in jouw bodem?
Alvorens een staal in de koolstofanalysator gaat, weegt een wetenschapper precies een kleine hoeveelheid aarde af.

Eenmaal klaar voor analyse, worden de stalen door een speciale oven verhit tot een temperatuur van meer dan 1200 graden Celsius. Koolstof wordt bij verbranding omgezet in verschillende gassen, denk aan koolstofmonoxide (CO) en koolstofdioxide (CO2). Alle gassen die hierbij vrijkomen worden opgevangen en langs een stelsel van katalysatoren gestuwd.

Het ‘eindproduct’, is zuivere CO2. Door middel van infraroodlicht meet een spectroscoop dan uiteindelijk de concentratie aan CO2 in jouw bodemstaal.

VITO blogt: de invloed van extreem weer op de aardappelteelt

VITO blogt: de invloed van extreem weer op de aardappelteelt

Oct 5, 2021

VITO blogt: de invloed van extreem weer op de aardappelteelt

20210603_134112
5/10/2021

Samen met VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) installeerden we in juni bijna 500 sensoren in aardappelvelden over heel Vlaanderen met als doel meer inzicht te krijgen in de impact van extreem weer op ons favoriete gewas. Intussen zijn sensoren voor het rooien van de aardappelen binnengehaald en hebben we een grote portie data om onze tanden in te zetten.

In hun laatste blog duiken de onderzoekers bij VITO in de meteorologische waarnemingen, de metingen van de CurieuzeNeuzen-sensoren geïnstalleerd in aardappelvelden, de impact van het extreme weer op de aardappelteelt en geven ze een vooruitblik op de geplande analyses.

Je leest de blog hier.

Zo stuur je op 2 oktober je sensor terug

Zo stuur je op 2 oktober je sensor terug

Oct 1, 2021

Zo stuur je op 2 oktober je sensor terug

ring
1/10/2021

Na een half jaar meten in eigen tuin is het zo ver: op 2 oktober sluiten we de metingen af. Iedereen – of je in 2022 nu wel of niet deelneemt aan het vervolgonderzoek – stuurt die dag zijn of haar sensor terug. Alle sensoren krijgen een software update om toekomstige metingen te verbeteren. De sensoren die niet dagelijks data doorstuurden, lezen we handmatig uit om ook deze data te kunnen gebruiken.

Terugsturen van de sensor in 5 stappen

1) Zaterdag 2 oktober haal je de sensor voorzichtig en loodrecht uit de grond.

2) Maak de sensor schoon met een vochtige doek en wat zeep. Houd het groene lemmet van de sensor onder de kraan om het achtergebleven zand eraf te spoelen.

3) Schuif het ringetje naar beneden en haal het dakje van de sensor. Steek het dakje, het ringetje, de sensor en het installatiemes vervolgens terug in de sensordoos.

4) Sluit de doos af door twee stukjes tape over de lange zijde te plakken. Om de doos te kunnen hergebruiken, willen we je vragen om er niet te veel tape rond te doen.

5) Plak een barcodesticker en de DPD-retoursticker op de doos en breng de sensor uiterlijk 9 oktober binnen bij een DPD Pick up punt bij jou in de buurt. Zorg dat de barcode van de sticker niet over een hoek geplakt is.

https://curieuzeneuzen.be/wp-content/uploads/2021/10/Terugsturen-v2.mp4


Onderzoeksresultaten en je persoonlijke tuinrapport

Na het ontvangen van de sensoren starten we met de verwerking van de data. Half december lanceren we een samen met De Standaard een eerste inhoudelijke analyse en ontvang je een overzicht van jouw meetresultaten in een persoonlijk tuinrapport.

Kapotte sensor?
Sneuvelde jouw sensor tijdens de metingen, bijvoorbeeld door een grasmaaier-incident, dan zijn onderstaande instructies niet voor jou van toepassing. Stelde je ons nog niet op de hoogte van zijn overlijden? Stuur ons een bericht via het contactformulier en breng het stoffelijk overschot binnen bij een Recupel inzamelpunt voor zover je dat nog niet gedaan hebt.

Vragen over het terugsturen

Ik heb de sensordoos niet meer
Verpak de sensor in een andere stevige doos en doe er het dakje ringetje en installatiemes bij. Steek eventueel wat proppen krantenpapier bij de sensor om schuiven en beschadigingen te voorkomen.

Het dakje/ringetje van mijn sensor is kapot: moet ik die terug meesturen?
Nee, een kapot dakje of ringetje hoef je niet terug mee te sturen.

Ik ben de DPD-retoursticker kwijt
Neem contact met ons op via het contactformulier op onze website.

Mijn sensor stuurde niet dagelijks updates door: zijn mijn metingen nu wel bruikbaar?
Geen nood. Ongeveer 50% van onze sensoren stuurde tijdens de meetperiode niet dagelijks hun verzamelde data door. De sensor werd uitgerust met een intern geheugen om data in op te slaan. Bij aankomst van de gazondolken op Universiteit Antwerpen lezen we daarom alle sensoren met ontbrekende data handmatig uit.

Wat gebeurt er met mijn dashboard?
Via het online dashboard heb je een halfjaar lang het wel en wee uit je tuin kunnen opvolgen. Na het verwijderen van je sensor worden deze gegevens niet meer geupdate, maar je kan er nog steeds terecht om je gegevens van de hele meetperiode te bekijken. Het is ook mogelijk om daar de meetdata van je tuin te downloaden als csv, png of xlsx: beweeg je muis over de grafiek en klik op het download-icoontje dat rechtsboven in de hoek verschijnt. Binnenkort ontvang je van ons meer informatie over je dashboard in 2022.

Wanneer ontvang ik mijn BioPlanet waardebon?
Elke deelnemer die het meettraject volledig aflegt en waarvan we een functionerende sensor terugkrijgen, krijgt zijn of haar waarborg terug in de vorm van een BioPlanet waardebon. Doe je mee met het vervolgonderzoek, dan ontvang je je BioPlanet waardebon in november 2022.

Wanneer starten de metingen in 2022?
In de tweede helft van januari 2022 ontvang je van ons terug een complete, geupdate sensor. Je steekt deze begin februari terug in de grond. De metingen lopen vervolgens tot en met begin oktober 2022. Je ontvangt hier binnenkort meer informatie over.

3.000 herinschrijvingen voor CurieuzeNeuzen in de Tuin 2022!

3.000 herinschrijvingen voor CurieuzeNeuzen in de Tuin 2022!

Sep 30, 2021

3.000 herinschrijvingen voor CurieuzeNeuzen in de Tuin 2022!

3.000x
30/9/2021

De natste zomer sinds de start van de metingen was een onverwachte meevaller voor het onderzoek, maar laat nog enkele onderzoeksvragen onbeantwoord. Er staat daarom een vervolg op stapel in 2022: 3.000 deelnemers schreven zich opnieuw in als burgerwetenschapper om ook volgend jaar hitte en droogte te meten!

Met het natte weer prominent op de voorpagina’s van afgelopen zomer, verdwenen onze droogte-gerelateerde onderzoeksvragen naar de achtergrond. Op zoek naar een nog betere dataset en een antwoord op deze vragen, werd daarom besloten het onderzoek met een jaar uit te breiden. Want indien er in 2022 wél een hete zomer op het programma staat, vallen er in de datasets van de twee extremen interessante patronen te ontdekken. Maar ook als 2022 opnieuw een kwakkelzomer in petto heeft, zou de verzamelde data veel nieuwe inzichten opleveren, bijvoorbeeld op het gebied van regeninfiltratie en grondwater.

Dat het enthousiasme niet alleen leeft bij de onderzoekers achter het project, werd duidelijk na de oproep aan de deelnemers om terug in te tekenen voor het vervolg in 2022: van de 4.400 huidige deelnemers grepen 3.000 van jullie de kans om terug deel uit te maken van het grootste burgeronderzoek naar hitte en droogte. Daarmee werd de kaap van minimaal 1.000 herinschrijvingen ruim overschreden, waarvoor onze grote dank! De herinschrijvingen werden inmiddels afgesloten.

Deed je nog niet eerder mee aan CurieuzeNeuzen? Helaas is deelnemen in 2022 dan niet mogelijk. Voor de metingen van CurieuzeNeuzen in de Tuin in 2022 wordt gewerkt met de huidige deelnemerspoule: de CurieuzeNeuzen die in 2021 ook deelnamen aan de metingen. Van elk van deze punten hebben we de nodige informatie en bodemstaal ontvangen om de metingen van de bodemsensor op te kunnen kalibreren.

Van de 4.400 sensoren worden de 1.400 resterende sensoren o.a. gebruikt om de rol van natuurgebieden bij droogte, hitte en nattigheid beter in beeld te brengen.

Afsluiten van de metingen
Op 2 oktober halen alle deelnemers hun gazondolk uit de grond en sturen deze terug naar Universiteit Antwerpen. Ook de deelnemers die intekenden voor het vervolgonderzoek sturen hun sensor terug: deze wordt geupdate en kapotte onderdelen worden vervangen, zodat voor het vervolg in 2022 iedereen terug een volledige sensor ontvangt. De tweede reeks metingen loopt van februari tot en met oktober 2022. Ook dan zullen de deelnemers de metingen uit eigen tuin kunnen blijven volgen via hun persoonlijk dashboard.

Resultaten
De resultaten van het onderzoek worden half december 2021 gepubliceerd in samenwerking met De Standaard. In de tussentijd bekijk je via de stippenkaart op standaard.be/curieuzeneuzen de metingen van alle meetpunten van de afgelopen maanden, plus een uitgebreid journalistiek dossier en tussentijdse bevindingen over het onderzoek.

1 jaar extra CurieuzeNeuzen in de Tuin

1 jaar extra CurieuzeNeuzen in de Tuin

Sep 22, 2021

1 jaar extra CurieuzeNeuzen in de Tuin

IMG-20210917-WA0002
22/9/2021

Er is goed nieuws en nog beter nieuws. Het goede nieuws: de metingen zijn een groot succes en op 2 oktober sturen onze deelnemers de sensoren naar ons terug. Het beste nieuws: we breiden het grootste burgeronderzoek naar hitte en droogte ooit met een jaar extra uit!

1 jaar extra CurieuzeNeuzen in de Tuin

Hoewel het woord ‘kwakkelzomer’ vaak de revue is gepasseerd, waren de afgelopen zes maanden een groot succes. We hebben ongeziene informatie verzameld over temperatuurverschillen tussen tuinen, met data van koude vriesnachten in april tot lokale hittegolven in Limburg in juni. We hebben een onverwacht ‘gelukje’ gekregen met de natste zomer in 200 jaar, wat een unieke inkijk kan geven in de rol van tuinen als sponzen bij nattigheid. De metingen door onze deelnemers, de bodemstalen en antwoorden op onze vragenlijsten zijn hierbij van onschatbare waarde.

We kunnen echter nog zoveel meer leren uit het onderzoek. Daarom plakken we er graag nog een zomer vol interessante data aan vast. Want wat als we in 2022 wél een hete zomer krijgen? Dan kunnen we dieper ingaan op hoe lang tuinen water vasthouden bij droogte, bijvoorbeeld. Of: hoe beïnvloeden droogte en hitte elkaar? Nog beter: we kunnen die patronen dan ook vergelijken met die van dit jaar. Hoe ervaren onze tuinen een warme dag in een nat jaar versus een warme dag in een droog jaar?

Ook als 2022 opnieuw een kwakkelzomer in petto heeft, zou de verzamelde data veel interessante nieuwe inzichten opleveren, bijvoorbeeld op het gebied van regeninfiltratie en grondwater.

1 jaar extra CurieuzeNeuzen? Wetenschapper Jonas Lembrechts legt het uit!

CurieuzeNeus terug met ons mee!

Onze partners staan alvast te popelen om het onderzoek verder te zetten. Om aan de nodige data te komen, zoeken we uit onze huidige deelnemerspoule minstens 1.000 deelnemers die samen met ons dit baanbrekende onderzoek willen verderzetten. Van de huidige deelnemerspoule hebben we de nodige informatie ontvangen om de metingen van de bodemsensoren te kalibreren, van bodemstaal tot uitgebreide vragenlijsten. Nieuwe aanmeldingen komen daarom helaas niet in aanmerking, maar het onderzoek blijft natuurlijk volgbaar via De Standaard, deze website en via de social media kanalen van CurieuzeNeuzen.

Deelnemers ontvingen een mail waarin zij terug kunnen intekenen voor een extra jaar ongekende inzichten uit eigen tuin. De metingen starten, na een update van alle sensoren, terug op 1 februari 2022. Deze tweede meetperiode loopt vervolgens tot begin oktober.

Ongeacht voortzetting ontvangt elke deelnemer half december een persoonlijk tuinrapport met een interessant overzicht van de metingen van het afgelopen half jaar.

Doe je momenteel mee aan CurieuzeNeuzen in de Tuin en zou je in 2022 terug mee willen doen? Je ontving een mailtje om je opnieuw aan te melden, check zeker ook je spamfolder. Alle voorwaarden ontdek je hier.

Hoeveel water ving jouw tuin op sinds de start van de metingen?

Hoeveel water ving jouw tuin op sinds de start van de metingen?

Sep 8, 2021

Hoeveel water ving jouw tuin op sinds de start van de metingen?

spons histogram 750x
8/9/2021

Regen, regen én nog eens regen. Je zou het misschien niet zeggen, maar deze zomer – de natste in tweehonderd jaar, is een onverhoopte meevaller voor ons onderzoek. De bodemsensoren vullen een zwart gat in onze kennis: hoe kunnen tuinen werken als sponzen en extreme regenval bufferen?

Jouw gazondolk is uitgerust met een vochtsensor. Iedere dag lees je op het dashboard af hoe het gesteld is het met het bodemvocht in jouw tuin. 

Oorspronkelijk was het plan om op het einde van de zomer een extra histogram toe te voegen aan het dashboard, waarop je als deelnemer kan vergelijken hoe droog jouw tuin is in vergelijking met de rest van Vlaanderen. Er kwam echter geen droogte, integendeel. We maken de natste zomer mee sinds het begin van de metingen in 1833. 

Een onverwachte meevaller: we sloegen het roer om en gebruiken de sensoren om te berekenen hoeveel regen er sinds het begin van de meetcampagne in Vlaanderen viel. Daarom kan je sinds vandaag op het dashboard aflezen hoeveel water jouw tuin reeds opving en hoe dit zich verhoudt tot de rest van Vlaanderen. 

Jouw tuinbodem werkt als een echte spons. Het water dat erop valt dringt de bodem in en wordt gedetecteerd door de gazondolk. Om te bepalen hoeveel water jouw sensor al heeft gemeten, kijken we naar de zone 1 m² rondom de sensor, met een diepte van 20 cm.  

Dit staat gelijk aan het volume van 200 kubieke decimeter (oftewel 0,2 kubieke meter) bodem. Als de gazondolk hierin 50% bodemvocht meet, dan wordt het volume water geschat op 200×50% = 100 liter water per vierkante meter (L/m²).  

Telkens wanneer er water in de bodem dringt, tellen we die toenames bij elkaar op. Het uiteindelijke getal geeft het volume aan water weer (in L/m²)  dat jouw sensor sinds het begin van CurieuzeNeuzen in de Tuin heeft gemeten. 

Ten slotte wordt dit getal voor iedere tuin weergegeven in een histogram. Wil je weten hoeveel water jouw tuin al heeft gebufferd tegenover anderen? Vergelijk dan jouw totaalvolume met de cijfers onderaan het histogram. 

Invloed van hevige neerslag op het bodemvocht in Vlaamse tuinen

Invloed van hevige neerslag op het bodemvocht in Vlaamse tuinen

Jul 17, 2021

Invloed van hevige neerslag op het bodemvocht in Vlaamse tuinen

17/7/2021

Afgelopen week kreeg het zuidoosten van België te kampen met extreme neerslag, met hallucinante beelden van overstromingen tot gevolg. Deze grote neerslaghoeveelheden laten ook duidelijke sporen na in de bodemvochtigheidsmetingen van het CurieuzeNeuzen-netwerk.

Je ziet op de kaart hieronder dat tuinen in de provincie Limburg, Antwerpen en Vlaams-Brabant een absolute piek in bodemvocht vertonen van op sommige plaatsen tot meer dan 20% in vergelijking met een referentieniveau vorig weekend.

 

 

Stippenkaart van het verschil in bodemvocht in Vlaamse gazons tussen het piekniveau op 14 juli (na de dag met hevige neerslag enkel in het oosten van het land) en het gemiddelde bodemvocht op 11 juli, als referentie.

Gazons als spons

Zulke bodemvochtpieken, tot meer dan 20%, tonen duidelijk het belang aan van onze gazons, tuinen en natuur als spons bij hevige regenbuien: al het water dat door onze tuinbodems kan opgenomen worden, wordt op zijn minst tijdelijk vastgezet, en verlaagt de druk op onze rioleringen en rivieren, en vermindert zo het overstromingsgevaar. De geobserveerde toenames in bodemvocht traden bovendien ook op in tuinbodems die al heel nat waren, na een heel natte eerste helft van juli (het gemiddelde bodemvochtpercentage op 11 juli in de Vlaamse gazons was 38%).

Op momenten van extreme neerslag als deze kan een groot deel van de neerslag echter toch niet in de bodem dringen: er is een maximum hoeveelheid neerslag die bodems in één keer kunnen opnemen voor ze volledig verzadigd zijn. Het overtollige water zal bovengronds moeten afvloeien, met overstromingsgevaar tot gevolg. Dat maximum is onder andere afhankelijk van bodemtype, neerslaghistorie (heel natte, maar ook heel droge bodems kunnen minder water opnemen) en de gezondheid van de bodem (bodems met hoge diversiteit aan bodemleven kunnen meer water opnemen). Als een groot deel van de bodem bovendien wordt afgedekt met beton, asfalt of stenen wordt de capaciteit van de grond als waterbuffer snel kleiner. Gevolg: meer overstromingen.

Ook tonen de data van de gazondolken duidelijk de gevolgen van de lange duur van deze regenbui. Op 14/7, waarop de felle regenbuien in Vlaanderen zich nog concentreerden in het oosten van de regio, waren de toenames in bodemvocht in de Limburgse gazons van het CurieuzeNeuzen-netwerk nog beperkt tot 10 tot 15%.

Stippenkaart van het verschil in bodemvocht in Vlaamse gazons tussen het piekniveau op 15 juli (na de dagen met hevige neerslag in het centrum en oosten van het land) en het gemiddelde bodemvocht op 11 juli, als referentie.

Meer extreem weer

Ook in de toekomst verwachten we meer van deze extreme neerslagevents. Zelfs mocht de totale hoeveelheid neerslag in België hetzelfde blijven, zal het voor planten moeilijker zijn om aan water te geraken als die neerslag in minder, maar grotere buien valt, net omdat de bodem verzadigd raakt en veel meer water verloren moet laten gaan.

Deze zomer hebben we in tegenstelling tot vorige jaren tot nu toe wel veel neerslagdagen gehad, waardoor het bodemwater wel goed is kunnen aanvullen. Ons grondwater staat er op dit moment dus goed voor. Zo’n natte start verlaagt ook de kans voor hittegolven in onze tuinen: de zomerzon zal veel energie nodig hebben om al dat water te verdampen, waardoor er minder energie over is voor opwarming. Een natte bodem zoals nu is dus de beste airco tegen grote hitte.

De patronen op de bovenstaande kaarten tonen ook nog eens duidelijk aan dat er ook in de impact van neerslag op het bodemvocht veel regionale én lokale verschillen kunnen zijn. Onze wetenschappers gaan hier nu mee aan de slag om te kijken of en hoeveel effect tuinligging en -beheer kan hebben op de impact van de neerslag op het bodemvocht, en hoeveel verschil we ook in die infiltratie kunnen maken.

De interactieve stippenkaart en meer duiding bij de metingen vind je op standaard.be/curieuzeneuzen

Klei, zand of leem? Je bodemtype zegt veel over de droogteresistentie van je bodem

Klei, zand of leem? Je bodemtype zegt veel over de droogteresistentie van je bodem

Jul 9, 2021

Klei, zand of leem? Je bodemtype zegt veel over de droogteresistentie van je bodem

20210403_154258
9/7/2021

De samenstelling van je bodem bepaalt voor een groot deel hoe goed deze bestand is tegen droogte. Daarom namen de deelnemers bij de installatie van hun bodemsensor in april ook een bodemstaal. Dit staal werd naar ons teruggestuurd voor analyse van het bodemtype: is het een zanderige bodem, lemig, of juist eentje met veel klei? De deelnemers vinden het antwoord op deze vraag ondertussen terug op hun persoonlijke dashboards. Voor ons is deze informatie van groot belang: zo kunnen wij de metingen van de gazondolk beter interpreteren.

Het waren maanden van noeste arbeid: in de afgelopen maanden werden 4.522 stalen gedroogd, gezeefd, vermalen en verder verwerkt in de laboratoria van KULeuven en UCLouvain (bekijk de video). Vervolgens bepaalden we het percentage zand, leem en klei van de bodems aan de hand van een korrelgrootte-analyse.

Elke bodem bestaat namelijk uit korrels van verschillende grootte. Kleikorrels zijn minuscuul klein, zandkorrels zijn groter, leem zit daar ergens tussenin. De verdeling van die korrels in je bodem is van ongelooflijk belang voor alles wat leeft in, op en boven die bodem.

Zo bepaalt de korrelgrootte hoeveel water er in je bodem kan zitten (denk maar aan een bokaal met knikkers of een bokaal met zand), maar ook hoe makkelijk planten dat water kunnen opnemen. Bovendien beïnvloedt het bodemtype onrechtstreeks ook de temperatuur (zandbodems zoals in de Kempen of de duinen warmen in de zon veel sneller op dan kleibodems), de zuurtegraad en nog zo veel meer.

Het bodemtype bepaalt het waterverzadigingspunt en verwelkingspunt van de bodem. Na felle regenbuien zal de bodem oververzadigd zijn met water. Na een tweetal dagen uitlekken is deze op ‘veldcapaciteit’: een maat voor een goed verzadigde bodem. Droogt de bodem verder uit, dan bereikt de bodem een punt waarop er niet meer voldoende water is voor planten om op te nemen. Dat punt noemen we het verwelkingspunt. Zowel verwelkingspunt als veldcapaciteit hangen sterk af van het bodemtype en van de hoeveelheid organisch materiaal in de bodem. Aan de hand van het bodemstaal bepalen we dus de droogtegraad vanuit het perspectief van de plant.

In België worden standaard zeven bodemtypes gehanteerd: zware klei, klei, leem, zand-leem, licht zand-leem, lemig zand en zand. In afgelopen maanden verwerkten we 4.326 stalen van deelnemers en 196 bodemstalen uit natuurgebieden op zoek naar het bijpassende bodemtype. Onder de deelnemers vinden we vooral veel zandleem-bodems (meer dan 2.000 van onze tuinen of 48% zitten in deze categorie). Op hun dashboard vinden de deelnemers de categorie van hun eigen bodem terug, met de bijbehorende verdeling tussen de percentages klei, leem en zand.

Maar daar houdt ons werk nog niet op: momenteel werken we nog verder aan de analyse van de hoeveelheid organische koolstof in de bodems van de deelnemende meetpunten, die we onder andere willen gebruiken om in te schatten of tuinbodems een belangrijke rol kunnen spelen als koolstofreservoir in de strijd tegen de klimaatverandering. Daarover later meer!

Hoe overleeft jouw tuin een hittegolf?

Hoe overleeft jouw tuin een hittegolf?

Jul 9, 2021

Hoe overleeft jouw tuin een hittegolf?

9/7/2021
Hittegolven zijn een blijvertje, en niet alleen wij zien af,  ook onze tuin kreunt onder een loden zomerzon. CurieuzeNeuzen-wetenschapper en bioloog Jonas Lembrechts was recent te gast bij Universiteit van Vlaanderen, waar hij dieper in gaat op hoe we onze tuinen optimaal kunnen inzetten om ons te wapenen tegen de volgende hittegolf.
Warme zomers zorgen voor kleine frietjes

Warme zomers zorgen voor kleine frietjes

Jun 30, 2021

Warme zomers zorgen voor kleine frietjes

30/6/2021

Samen met VITO en andere partners in het landbouwgedeelte van het onderzoek installeren we 500 sensoren op aardappelakkers in heel Vlaanderen om ook daar de hitte en droogte op te kunnen volgen. Waarom juist in aardappelvelden? Aardappels zijn gevoelig aan droogte: grote zomerdroogte heeft rechtstreeks invloed op de grootte van je frietjes.

We brachten een bezoek aan de velden van aardappelteler Koen Van Eyck uit Geel om de installatie van een aantal van de sensoren mee te volgen.

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • …
  • 7
  • 8

Over CurieuzeNeuzen

Bij CurieuzeNeuzen geloven we volop in de kracht van grootschalige burgerwetenschap, waarbij duizenden burgers hun steentje bijdragen in een groot onderzoeksproject. De hulp van vele burgers laat toe om onopgeloste wetenschappelijke problemen alsnog te “kraken”.

© 2025 · Curieuzeneuzen · Algemene voorwaarden · Privacyverklaring

  • CurieuzeNeuzen in English
We gebruiken cookies op deze website om je surfervaring te optimaliseren.
Door op 'accepteren' te klikken, ga je hiermee akkoord.
Privacy statementAccepterenNee, bedankt
Manage consent

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT