50 tinten bruin: welke kleur heeft jouw gazon?

De kans is groot dat je in je tuin tegen een verkleurd gazon aankijkt. Geen nood, je bent niet alleen. Slechts 5% van de CurieuzeNeuzen meldden half juli nog een frisgroen grasveld, 50% rapporteerde zelfs een bruin tot dor grasveld in de tuin. Dankzij onze gazondolken hebben we een eerste inzicht gekregen in de oorzaken achter de verkleuring.

Het meest zichtbare gevolg van de huidige droogte is het verkleurde gazon in ieders achtertuin. Om dit op de voet te kunnen volgen, vragen we de deelnemers met regelmaat om de kleur van hun gazon aan ons door te geven. In een vragenlijst kiezen ze de meest gelijkende afbeelding uit een rijtje van zes, variërend van frisgroen tot dorbruin.

In 2021 stelden we deze vraag ook, maar door de grote nattigheid waren zo goed als alle gazons op het einde van de zomer nog groen. Dit jaar ziet het plaatje er heel anders uit: in een recente vragenlijst gaf slechts 5% van de deelnemers aan nog een frisgroen gazon te hebben.

Verdedigingsmechanisme
Het verkleuren van het gras en bladeren is een natuurlijk verdedigingsmechanisme. De planten schieten in overlevingsmodus door de afwezigheid van bodemvocht en laten hun bladeren vallen. Daarbij speelt het bodemvocht en de temperatuur van de bodem een belangrijke rol. Door de informatie uit de vragenlijst over de graskleur te koppelen aan de data van de gazondolken, weten we dat bruine gazons vooral te zien zijn op drogere en warmere bodems (voor warmere bodems, zie de grafiek hieronder). Deze warmere bodems met bruine gazons komen terecht in een feedbackloop: doordat de planten minder water hebben om te verdampen, warmt de bodem nog verder op.

Verdeling van de bodemtemperatuur in tuinen met groene versus bruine gazons. We zien duidelijk dat bruine gazons warmer zijn, en hierdoor dus ook sneller gaan uitdrogen

Droogte in West-Europa
Die droogte zien we niet enkel in onze gazons terugkomen, ook bomen gaan hier en daar al in herfstmodus. Op satellietfoto’s zien we dat heel West-Europa steeds bruiner kleurt. In de meeste gevallen kan de natuur zich bij nieuwe neerslag terug goed herstellen en is er geen reden om ons zorgen te maken. Als de droogte de komende weken aanhoudt, kan de feedbackloop het wel warmer maken: de droge natuur zet onze natuurlijke airco als het ware af. Die bruine vegetatie kan minder zonne-energie in verdamping omzetten en zal zo verder opwarmen. Daardoor komen droge periodes in het tweede deel van de zomer harder binnen en zullen deze ook warmer zijn dan de droogteperiodes eerder in het seizoen.

Met CurieuzeNeuzen in de Tuin volgen we de huidige situatie op de voet aan de hand van de 3.000 sensoren in Vlaanderen, die dagelijks hun data aan ons doorsturen. Ben je benieuwd naar de stand van zaken in jouw regio? Lees mee met de reportages bij De Standaard en bekijk de meetresultaten op de stippenkaart op www.standaard.be/curieuzeneuzen of in de app DS Nieuws. De metingen lopen nog tot en met 1 oktober 2022. In december blikken we samen met De Standaard uitgebreid terug op de twee meetcampagnes.