CurieuzeNeuzen in de Tuin is het grootste burgeronderzoek in Vlaanderen naar hitte en droogte ooit. Met de hulp van slimme technologie meten we in duizenden tuinen, parken, speelplaatsen, bedrijfstuinen, landbouwakkers en natuurgebieden.
Lees hieronder waar we meten, hoe de meting verloopt, wie er deelneemt en wat een deelname kost.
Een slimme sensor in je gezinstuin, volkstuin, schooltuin, of bedrijfstuin: elke tuin op de begane grond met een gazon van minstens 2 meter in diameter kon meedoen.
De tweede meetperiode start op zaterdag 26 maart 2022. Je plaatst de sensor op een rustige plek in het gras. Daar blijft de sensor 6 maanden staan. Met het meetpakket en duidelijke instructies heb je alles om deel te nemen. Op 1 oktober 2022 verzamelen we terug alle sensoren.
Je tuin kandidaat stellen voor het onderzoek was mogelijk tot en met 14 februari 2021. Uit alle kandidaat-tuinen selecteerden we 4.400 meetlocaties voor de eerste meetperiode aan de hand van wetenschappelijke criteria. Hiervan tekenden 3.000 meetpunten terug in voor de metingen in 2022. Doe je mee met je school? Voor leerkrachten is ook een STEM-pakket ontwikkeld voor gebruik in de klas.
Deelnemen is in principe kosteloos. Je betaalt wel €20 waarborg voor het meetpakket. Deze waarborg krijg je terugbetaald als waardebon bij Bio-Planet, als de meting correct wordt uitgevoerd en de bodemsensor na afloop terug gezonden wordt.
Elk meetpunt krijgt een slimme sensor die de temperatuur en het vochtgehalte van de bodem meet. Wat verstaan we onder meetpunt? Gezinstuinen, kleine stadstuinen, volkstuinen, schooltuinen of bedrijfstuinen: echt elke tuin kon zich kandidaat stellen voor dit internationaal uniek onderzoek. De enige voorwaarde was dat deze beschikt over een grasveld van 2 meter in diameter in “volle grond” (balkon- en daktuinen kwamen niet in aanmerking). We zochten meetpunten in bewoonde gebieden, en dus niet in weiden of natuurgebieden (daar hebben onze wetenschappers een eigen meettraject voor).
Waarom meten in een grasveld? De temperatuur en vochtigheidsgraad van de bodem wordt sterk beïnvloed door de aanwezige beplanting. Daarom kiezen we voor hetzelfde type van vegetatie op alle meetpunten. De bodemsensor dient geplaatst te worden in een grasveld dat minstens 2 meter in diameter is.
Waarom meten in volle grond? De natuurlijke vochtbalans van een bodem wordt bepaald door regenwater dat neervalt op de bodem, en vervolgens verdampt of wegsijpelt naar het diepere grondwater. In balkon- en daktuinen is deze natuurlijke vochtbalans sterk verstoord. Daarom worden deze tuinen niet meegenomen in het onderzoek.
Deze twee criteria zorgen ervoor dat de meetresultaten voldoende vergelijkbaar zijn voor verdere wetenschappelijke analyse. Hitte en droogte verschillen namelijk sterk van locatie tot locatie, en daarom hanteren we in dit onderzoek een gestandaardiseerde meetmethode.
Een bodemsensor kan tegen een klein stootje, maar de volgende zaken komt hij liever niet tegen in je tuin:
Deelnemers selecteerden een plaats in hun tuin waar de bodemsensor een halfjaar lang kon blijven staan. De bodemsensor werd in het midden van een grasveld geplaatst van minstens 2 meter in diameter, 1 meter uit de buurt van schuttingen, bomen en overkappingen.
Deelnemers die meedoen aan de tweede meetcampagne van 26 maart t/m 1 oktober 2022 zetten de gazondolk op dezelfde plaats in hun tuin als in 2021. Zo blijven de twee meetperiodes met elkaar vergelijkbaar.
Omdat we graag de natuurlijke stand van zaken in je tuin willen meten, is het belangrijk om het gras geen extra water te geven. Plantjes en moestuinen water geven mag wel, evenals maaien, bekalken en bemesten.
Wil je graag op de hoogte blijven van het onderzoek? Schrijf je dan hier in voor onze nieuwsbrief:
Inschrijven op onze nieuwsbrief
Bij de start van de meting plaats je de slimme bodemsensor in het gras. De bodemsensor staat gedurende 6 maanden op een rustige plek in de tuin. De tweede reeks metingen start voor alle meetpunten op dezelfde dag (zaterdag 26 maart 2022) en eindigt op dezelfde dag (zaterdag 1 oktober 2022). Zo volgen we samen zes maanden lang samen de hitte en droogte in Vlaanderen op.
De bodemsensor vergt geen onderhoud of andere handelingen. Via het nieuwe Internet Of Things kanaal van Orange zendt deze bodemsensor dagelijks zijn data zelfstandig door naar de Universiteit Antwerpen. Via een persoonlijk online dashboard krijg je elke dag een update van de meetresultaten uit je eigen tuin.
Elke deelnemer krijgt ook voor de tweede meetcampagne een meetpakket met duidelijke instructies en alles wat nodig is voor de meting. Dit meetpakket wordt CO2-neutraal verzonden door logistiek partner DPD, en arriveert eind maart bij een DPD Pickup punt in je buurt. Lokaal afhalen is immers de meest milieuvriendelijke wijze om een pakket te versturen.
Tijdens de eerste meetperiode in 2021 nam elke deelnemer bij de start van de metingen ook een bodemstaal. Daarvoor maakte je drie kleine gaatjes (met een diameter van 3 cm) in de gazon. Dit bodemstaal werd vervolgens teruggestuurd naar de Universiteit Antwerpen. In het laboratorium werd de hoeveelheid koolstof geanalyseerd en het bodemtype bepaald (percentage klei, zand, leem). Dit bodemstaal geeft belangrijke informatie om de data van de bodemsensor te interpreteren en te bepalen hoe gevoelig je tuin is voor hitte en droogte. In 2022 is het nemen van een bodemstaal niet meer nodig: we gebruiken de gegevens van het bodemstaal uit 2021.
De wetenschappelijke analyse van de meetresultaten onderzoekt waarom een bepaalde tuin gevoelig is aan hitte of droogte. Via korte online bevragingen bezorg je ons informatie over de locatie van de meting, het onderhoud van je tuin etc. Op het einde van het project stuur je de slimme sensor terug naar de Universiteit Antwerpen en ontvang je een persoonlijke tuinrapport met alle resultaten.
Groot, klein, stedelijk of landelijk gelegen: elke tuin in Vlaanderen kon zich registreren. Tijdens de eerste meetperiode van april tot oktober 2021 deden 4.400 burgerwetenschappers mee met hun tuinen, speelplaatsen en bedrijfstuinen, aangevuld met 600 vooraf bepaalde meetpunten in natuur- en landbouwgebieden. 3.000 van hen tekenden opnieuw in voor het tweede deel van dit internationaal uniek onderzoek, dat op 26 maart 2022 voor een halfjaar van start zal gaan.
De selectie van de meetpunten in 2021 gebeurde op basis van strikte wetenschappelijke criteria. Eerst en vooral wilden we een zo goed mogelijke verdeling van meetlocaties over alle verschillende types van tuinen in Vlaanderen (van klein naar groot, van stad naar platteland, zand- versus kleibodem,…). Ten tweede beoogden we ook een goede geografische spreiding van alle meetlocaties over heel Vlaanderen.
Metingen op school kregen een voetje voor bij de selectie. Voor leerkrachten hebben we speciaal een STEM-lespakket ontwikkeld, dat helpt om de meting in klasverband uit te voeren.
Door je tijd en inzet help je het project sterk vooruit, en dat stellen we zeer op prijs. Deelnemen aan CurieuzeNeuzen is daarom in principe kosteloos.
Een deelnemer betaalt niet de werkelijke kostprijs van de meting (€340), maar wel een waarborg van €20. Indien de meting correct en volledig wordt uitgevoerd (inleveren bodemstaal, invullen enquêtes, terugzenden bodemsensor op het einde van het project) wordt de waarborg terugbetaald als een waardebon van Bio-Planet, duurzame partner in het project.
Een uitzondering hierop is de deelname door lokale besturen. Deze liep anders dan voor private tuinen, scholen of bedrijven. Lokale besturen konden meerdere meetpunten registreren. Hiervoor werd een forfaitair bedrag van €250 per meetpunt aangerekend. Na betaling waren de meetpunten verzekerd van deelname.
Binnen het CurieuzeNeuzen project zijn we transparant over kosten en budget. De bijhorende grafiek laat zien hoe de totale kostprijs van een meting is opgebouwd. Naast de kostprijs van meetpakket, datatransmissie en bodemanalyse (€160 per meetpunt) zijn er de uitgaven voor de communicatiecampagne, ICT, website en data-analyse (samen €180 per meetpunt).
© 2024 · Curieuzeneuzen · Algemene voorwaarden · Privacyverklaring