Bij CurieuzeNeuzen geloven we volop in de kracht van grootschalige burgerwetenschap, waarbij duizenden burgers hun steentje bijdragen in een groot onderzoeksproject. De hulp van vele burgers laat immers toe om onopgeloste wetenschappelijke problemen alsnog te “kraken”.
CurieuzeNeuzen
Wetenschap door en voor burgers
Bij uitdagende milieuproblemen, zoals luchtkwaliteit of hitte & droogte, maakt het hebben van vele meetpunten een groot verschil. Doordat duizenden burgers mee de metingen uitvoeren, kunnen we deze complexe fenomenen zeer gedetailleerd in kaart brengen. Zo krijgen wij als wetenschappers toegang tot een nieuwe en unieke bron van data. Deze grote datasets zorgen voor nieuwe wetenschappelijke inzichten over hoe we de luchtkwaliteit kunnen verbeteren, of hoe we ons in de toekomst beter kunnen wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Zo worden de CurieuzeNeuzen data gebruikt worden om computermodellen te verbeteren die de overheid gebruikt om de gezondheidseffecten van luchtverontreiniging of hittegolven te voorspellen. Als CurieuzeNeus zorg je er niet alleen voor dat de wetenschap een sprong vooruit maakt, maar lever je ook rechtstreekse bijdrage aan een beter beleid. Kortom, een project door burgers, maar ook voor burgers.
Naast de wetenschappelijke doelstelling, wil CurieuzeNeuzen de burgers informeren over het belang van een gezonde leefomgeving, en aantonen hoe wetenschappelijk onderzoek en technologie kunnen ingezet worden om maatschappelijke uitdagingen op het vlak van luchtkwaliteit, mobiliteit, ruimtelijke planning en klimaat aan te pakken.
Projecten
CurieuzeNeuzen
in de Tuin
Hitte en droogte op duizenden meetpunten in Vlaanderen
Meetperiode: april tot oktober 2021 en maart tot oktober 2022
Via een grootschalig netwerk van duizenden ‘mini-weerstationnetjes’ gaan we de bodemtemperatuur en bodemvochtigheid meten over heel Vlaanderen. We gaan na hoe weerbaar onze tuinen zijn tegen toekomstige droogteperiodes, hittegolven en extreme regenval. We brengen daartoe het effect van stedelijke hitte-eilanden in rekening, maar ook de impact van kleine, lokale ingrepen, zoals het planten van bomen en de frequentie van grasmaaien. Het resultaat is een internationaal unieke dataset en een gedetailleerde droogtekaart voor Vlaanderen. De eerste meetcampagne liep van april tot oktober 2021 met 5.000 gazondolken, op de tweede meetperiode van 26 maart tot en met 1 oktober 2022 tekenden 3.000 deelnemers opnieuw in.
CurieuzenAir
Luchtkwaliteit op 3.000 meetpunten in Brussel
Meetperiode: 25 september tot 23 oktober 2021
Tussen 25 september en 23 oktober 2021 namen 3.000 Brusselaars deel aan CurieuzenAir, het grootste burgeronderzoek ooit naar luchtkwaliteit in onze hoofdstad. Via een meetopstelling aan hun gevels maten de burgerwetenschappers een maand lang de concentratie stikstofdioxide (NO2) in hun straat. Het project resulteert in een unieke dataset die de invloed van verkeer op de luchtkwaliteit in Brussel zeer gedetailleerd in kaart brengt. De resultaten lopen uiteen van ‘uitstekend’ tot ‘uiterst slecht’, waarbij het contrast in luchtkwaliteit tussen socio-economisch kwetsbare wijken en groene, welgestelde buurten opvalt. CurieuzenAir brengt ook goed nieuws: de data tonen aan dat de luchtkwaliteit in Brussel de afgelopen jaren behoorlijk verbeterd is.
CurieuzeNeuzen Vlaanderen
Luchtkwaliteit op 20.000 meetpunten in Vlaanderen
Meetperiode: mei 2018
CurieuzeNeuzen Vlaanderen bracht de luchtkwaliteit in Vlaanderen zeer fijnmazig in kaart. Twintigduizend deelnemers ontvingen in mei 2018 een meetpakket om de NO2 concentratie in hun straat te meten, een indicator voor verkeersgerelateerde luchtvervuiling. Dit resulteerde in een uitgebreide en internationaal toonaangevende dataset. De data lieten toe om de blootstelling van de bevolking te berekenen en werden vergeleken met computersimulaties van de luchtkwaliteit in Vlaanderen. Het is internationaal de eerste keer dat op een dergelijke grote schaal burgers actief betrokken werden bij een wetenschappelijk project rond luchtkwaliteit.
CurieuzeNeuzen Antwerpen
Luchtkwaliteit op 2.000 meetpunten in Antwerpen
Meetperiode: mei 2016
Het CurieuzeNeuzen onderzoek in Antwerpen was meteen een internationale primeur: voor het eerste keer werd de luchtkwaliteit in een grote stad zo gedetailleerd in kaart gebracht. In mei 2016 installeerden 2.000 deelnemers een meetopstelling voor stikstofdioxide (NO2) aan de straatkant van hun huis. Het verkeer is een belangrijke bron van NO2, en het burgeronderzoek bracht dan verschillende nieuwe inzichten over de invloed van het verkeer op de luchtkwaliteit in de stad. Zo werden een aantal nieuwe street canyons geïdentificeerd met hoge NO2 concentraties, en toonden de resultaten aan dat verkeersdrukte in de straat en de nabijheid van de Ring de belangrijkste factoren zijn die variatie in luchtkwaliteit tussen straten verklaren.