In mei 2018 maten 20.000 Vlamingen de concentratie stikstofdioxide (NO2) in hun straat. NO2 is een schadelijk gas dat in de uitlaatgassen van wagens zit, en is dus een goede parameter voor luchtverontreiniging door verkeer. Het onderzoek deed Vlaanderen kleur bekennen, van blauw over rood tot zwart en zowat alles daartussenin.
Uit het onderzoek bleek dat een meerderheid van de Vlamingen op een plaats woont waar de impact van verkeer op de luchtkwaliteit beperkt is. Toch is het totale plaatje genuanceerder. Volgens nieuwe WHO-normen, woont zo’n 12,5% van de Vlamingen in een gebied waar de veilige stikstofdioxide-normen overschreden worden. Kruispunten en smalle straten in steden, maar ook in dorpskernen, kleurden pikzwart.
De hoogste concentraties worden gemeten in de twee grootsteden in Vlaanderen, Antwerpen en Gent gevolgd door Mechelen en Oostende. De hoogste gemiddelde concentratie in een stadscentrum is opgetekend in Antwerpen.
Ook Brugge en Aalst worden gekenmerkt door verhoogde NO2-concentraties in stadscentrum. In de steden Gent, Mechelen en Oostende zijn de verschillen tussen binnenstad en stadsrand kleiner.
CurieuzeNeuzen deed Vlaanderen nadenken over een onzichtbaar, maar daarom niet minder reëel probleem. Van de TV-journaals tot aan het koffieapparaat: we gingen massaal met elkaar het gesprek aan. CurieuzeNeuzen wil burgers dichter bij de wetenschap brengen. En dat lukte massaal. 52.626 kandidaten schreven zich in, waar aan de hand van wetenschappelijke criteria de 20.000 beste meetlocaties werden geselecteerd.
CurieuzeNeuzen Vlaanderen was niet alleen een enorme stap vooruit voor de wetenschap, maar ook voor het vertrouwen in burgerwetenschap. Het project ontkrachtte het idee dat burgers onbetrouwbare data produceren: 96% van de metingen waren van voldoende kwaliteit om weer te geven op de stippenkaart. 89% van de datapunten passeerde een tweede en strengere kwaliteitscontrole, en werd meegenomen in de verdere statistische analyse.
Het resultaat is een ongeziene grote en internationaal toonaangevende dataset, die wetenschappers in staat stelt om de impact van verkeer op luchtkwaliteit beter te analyseren. Wetenschap hoeft niet ergens in een labo ver van de burger en in onverstaanbare taal zich af te spelen. CurieuzeNeuzen Vlaanderen toonde daarbij aan dat ook burgers betrouwbare wetenschappers zijn.
CurieuzeNeuzen in de Tuin bouwt verder op de ervaringen en filosofie van CurieuzeNeuzen Vlaanderen. We brengen de (hyper)lokale impact van klimaatverandering in kaart. Met die data gaan we aan de slag en onderzoeken we de effecten op onze leefomgeving en gezondheid. Doe mee aan CurieuzeNeuzen in de Tuin of lees mee op de website van De Standaard.
